نماز نماد حاکمیت دینی است، پرچمی است که برافراشته شدن آن نشان ازاستقراردینداری دارد1. ایمان به مبدأ و معاد به وسیله نماز تظاهر می یابد2. همراه مردم بودن و یار و یاورآنان بودن با نماز قرین شده است3. مؤمن درنیایش خویش بامؤمنان نیایشگر همراه می شود4. وبرای پایداری درمسیر حق ازنماز استعانت می جوید، هرچند دلهای سرکش ونامطمئن به امدادهای الهی، مدد جستن از نماز رابر نمی تابند5، نمازگزار حق، با مردم نیک است و با آنها به نیکی سخن می گوید و در اصلاح مسیر زندگی می کوشد وحتی ازآنچه خود دارد برای اصلاح امور آنان دریغ نمی کند6. نیازمندان، گرفتاران، درماندگان از دور ونزدیک، از به پای داران نماز، این یاد بزرگ حق، بیگانه نمی مانند وبه پای داران نماز در رفع گرفتاری ونگرانی آنان می کوشند واز آنچه خود دوست می دارند به آنها احسان واتفاق می کنند7.
نماز گزار، نمازبان است و نمازمیانه را در گرما گرم تلاش وغوغای روزانه به پای می دارد8 وغفلت را از روح وجان می زداید و تن رابه عبادت وا می دارد تا سرگرمی های عادی زندگی او را از توجه به نقطه غایت حیات باز ندارد نماز آنها حرمت دارد.
چون به نماز می ایستد در پی آنند که هرگز از حضور او غایب نشوند، یاد دنیا وغرور وفریب آن ، دل نماز گزار را نمی فریبد و او را غافل نمی سازد که اگر نماز باغفلت دل و مستی عقل همراه باشد تقرب افزا نیست و نباید به حریم نماز بادل غافل قدم گذاشت ودرکوی یار بی احرام وارد شد9.
نماز، دل با اطمینان و آرامش می خواهد که بدانی درکجایی و درکدام میقاتی وبا او چه سخن می گویی؟10 آنان که با تن وجسم آلوده وهزار ذهن مشغول وخاطری نا جمع و با قلبی گریزان از حق به هیأت نماز می ایستند، دورویی ونفاق خود رابه گواهی می ایستند11. چرا که نماز گزار مؤمن، نماز را کتاب موقوت می داند12 و به وقت، در میقات حضور دارد و به پیش از آن دست و صورت شسته و از سر تا قدم مسح عشق می کشد13 که من دست ازجهان شسته ام وصورت ازغیر برگردانده واز سرتاپا رنگ یارگرفته ام.
نماز اینان، نمازهوس نیستکه گروهی بازیگربه نماز چنین می پردازند14. نماز اینان، برخاسته از کتاب فطرت خداجوی آنان است که درعالم عین نیز با تمسک به کتاب حق، آن رابه پای می دارند15. این نماز اکسیر حیات بخش است. اگر انسان به دورافتاده از فطرت، بخواهد به مسیر فطرت بازگردد، بازگشت او باید از راه نماز و به همراه نماز باشد16 و ایمان خود به خدا و قیامت رابه ظهور برساند17. اعتقاد به توحید ومعاد، باورهای باطنی هستند که همگان، حتی منافقان نیز می توانند ایمان به آن را ادعا کنند18، اما این باوردرونی در نمازگزارواقعی با اطاعت ازحکم الله وعمل به ما انزل الله که همان پیروی ازخدا ورسول است، تجلی می یابد19. پیروان واقعی دعوت انبیاء خانه هایشان را قبله می سازند و پرچم نماز بر بام آن می افرازند تا مایهی بشارت مؤمنان باشد20. آنان در تأسی به ابراهیم خلیل (ع) آرزومندند تا نماز پایدار بماند و دلها با شوق و محبت به سوی خانهی حق وقبلة ابراهیمی پر بکشد21. آنان درخانه خویش به تربیت نسلی همت می گمارند که مقیم صلوه باشندواز خدای نیز همین را مسئلت می کنند22. نماز و زکات سفارش ابدی خدایی است که از آستان صبح تا پدیدگاه شب، ازکودکی تا پیری، خداوند بندگانش را بدانها سفارش کرده است وحیات طیبه رانیز با آن معنا نموده است23 وهر آن کس که در مسیر سفارش خدایی گام بردارد، خویش و بیگانه واهل و عیال را بدان سفارش می کند که دراین اقدام، رضایت حق نهفته است24. اما دریغ که در برابر دعوت انبیایی و سفارش آنان به نماز ، گروهی پای به میدان می گذارند که پیروان هوسند و تابعان شهوت و آنها برای لذت خویش نماز را مزاحم می یابند، به تضییع نماز می پردازند تا در وادی شهوت راحت تر بتازند25.
اینجاست که باز ندای خدایی درجان انسان کامل طنین می اندازد که خدای یگانه منم، به یاد من نماز رابه پای دار26 و به دیگر رسول خویش فرمان می راند که نه تنها جان خویش ازنام من ویاد من انباشته ساز، بلکه خویش خود را به نماز فرمان ده ودراین دعوت نهایت شکیبایی رابه کارببر27. این سفارش به خیر است پیشوایان هدایت، انجام خوبی ها و نیکی ها و به پاداشتن نماز رادر این سرلوحۀ دعوت خود قرارمی دهند28 و برهرآنچه از سختی ومصائب دراین راه برآنها روی می کند، شکیبایی می ورزند29. آری آنها چون در روی زمین تمکن یابند نماز به پای می دارند وزکات می پردازند وبه نیکی های می خوانند .از زشتی ها باز می دارند و می دانند که سرانجام امور با خداست30.
آنها به خوبی می دانند که پایداری تمکن آنها بر روی زمین نیازمند یکپارچگی اهل ایمان است. مؤمنان با سرود نماز وحدت خویش را آهنگین می کنند و با پرداخت زکات پیوند خود را سنگین می سازند.آنها به خداچنگ می زنند ولایت الهی را گردن می نهند31. نمازمردان خدارا از هرمعامله ای با غیر خدا بازمی دارد وآنان با اقامه ی نماز به یاد خدا مشغول می شوند واز سرگرمی به هر چه غیر ذکر اوست روی برمی گردانند32. آوازه ها ونغمه های غیرالهی آنها رانمی تواند بفریبد وهیچ حکمی رابه غیر ازحکم خدا نمی ذیرند ودرعرصة حیات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی واقتصادی از رسول او فرمان می برند33. وحی ونماز باهم پیوند خورده است. رسول، وحی را ابلاغ می کند ونماز رابه پای می دارد،34 پیروان او نیز نماز را بپا می دارند، واطاعت از او می کنند. چرا که در پرتو فرمانبری از رسول واقامه ی نماز فحشا و منکر رخت برمی بندند و سلامت فکر واخلاق جامعه از زشتی وتباهی صیانت می شود35 و روح توبه و انابه بر آحاد مردم حاکم می شود و شرک میدان جولان پیدا نمی کند36. نمازگزار، دعوت به نیکی ها و خوبی ها را وظیفه خود می شمارد و با کژی ها وپلیدی ها مقابله می کند37. این یک مسئولیت همگانی است. زنان نیز همدوش بامردان برایفای این تعهد قیام می کند38. این جمعیت خدا ترس هستند و خشیت او را به همراه دارند39 و با تلاوت آیات حق به برپایی نماز قیام می کنند40 وآن را اجابت دعوت خداوند می دانند.41 این اجابت و پاسخگویی خلوت وتنهایی وجمع نمی شناسد هرگاه ندای فراخوان الهی به گوش آنها برسد به شتاب به سوی او و به ذکر اوجمع می شوند42 و یاد او را در روی زمین منتشر می سازند43. اما یاد اوبه زبان ودرمیان سجاده خلاصه نمی شود، دستگیری از افتادگان و درماندگان نیز یاد کردی نیکو از اوست44. نماز آرام بخش است چون ذکراوست45 ونماز ودعای پیامبران، دلهای پریشان دیگران رانیز آرامش می بخشد46 ونماز محور اصلاح است وفرمان اصلاح می دهد.47 آنان که در فساد غوطه ورند چون باپیام صلح وصلاح پیامبرانه مواجه می شوند اعتراف می کنند که این ندای اصلاح از مصدر صلوه صادر شده است.
پیروان انبیا با حفاظت48 از صلوه براین اصلاحگری ای می فشارند وجامعه رابه فلاح ورستگاری می خوانند که حقیقتاًبه پادارندگان نماز رستگارانند.49 اما وای برکسانی که به دروغ مدعی اصلاحند وبا تظاهر وخود آرایی به نماز می ایستند ولی نماز آنها فاقد روح جوهراست. آنها امانت سنگین نماز راسبک می شمارند50 وبه لوازم آن تن نمی دهند.51 زکات وانفاق واطعام بیچارگان را فراموش می کنند.52 اما عقوبت همنوا نشدن باکل نظام آفرینش که درصلوه وتسبیح اویند،53 آنان را به دوزخ سوزان روان می کند تا درآتش کبر و بی اعتنایی خویش برای همیشه درعذاب باشند54. آتشی سوزان که درآن جز بدبختان نمی سوزند55 و چه کسی بدبخت تر ازآنکه از گلشن یاد او محروم بگذرد. وخوش به حال کسانی که ازمقام ابراهیم، بزرگ مردی که آتش مستکبرانه نمرودیان براو گلزار شد56 و در طول حیات او و پیروانش سخنی جز این بر زبان نداشتند که«ان صلوتی ونسکی ومحیای ومماتی الله رب العالمین»57، برای خود نمازگاه اتخاذ کردند و همنوای با اویاد خدا را بزرگ داشتند.58
*. سرمقاله نیایش، شماره 5 بهار و تابستان 1380
1 . الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلوه (سوره حج / آیه 41).
2 . الذین یؤمنون بالغیب ویقیمون الصلوه... وبالاخره هم یوقنون(سوره بقره / آیه 3و4).
3. واقیموا الصلوه واتوا الزکوه وارکعوا مع الراکعین( سوره بقره /آیه 43).
4. وارکعوا مع الراکعین ( سوره بقره / آیه 43).
5. واستعینوا بالصبر والصلوه وانهالکبیره الاعلی الخاشعین (سوره بقره /آیه 45.
6. وقولوا اللناس حسناً واقیموا الصلوه وآتواالزکوه(سوره بقره /آیه 83).
7 - لیس البر ....آتی المال ذوی القربی والیتامی والمساکین وابن السبیل والسائلین
وفی الرقاب واقام الصلوه وآتی الزکوه.... ( سوره بقره /آیه 177 ).
8 - حافظواعلی الصلوه والصلوه الوسطی ....(سوره بقره /آیه 238 ).
9 - یا ایها الذین امنو الاتقربوالصلوه وانتم سکاری حتی تعلموا ما تقولون (سوره نساء / آیه 43).
10 - فا ذا اطمأننتم فاقیموا الصلوه ( سوره نساء/ آیه 103).
11 - ان المنافقین....واذا قاموا الی الصلوه قاموا کسالی... (سوره نساء /آیه142 ).
12- الصلوه کانت علی المؤمنین کتاباًموقو تاً (سوره نساء / آیه 103).
13 - یا ایهاالذین آمنوا اذا قمتم الی الصلوه فاغسلوا وجوهکم وایدیکم.... (سوره مائده / آیه 6 ).
14 - واذا نادیتم الی الصلوه اتخذوا هزواً ولعباً ( سوره مائده / آیه 58).
15 - والذین یمسکون بالکتاب واقاموا الصلوه ( سوره اعراف / آیه 170 )
16 - فان تابوا واقاموا الصلوه واتوا الزکوه فخلوا سبیلهم ( سوره توبه / ایه 5 ).
17 - من آمن بالله والیوم الاخر و اقام الصلوه ( سوره توبه / آیه 18 ).
18 - و من الناس من یقول آمنا بالله وبالیوم الاخر وما هم بمؤمنین ( سوره بقره /آیه 8 ).
19 - ویقیمون الصلوه ویؤتون الزکوه ویطیعون الله ورسوله ....( سوره توبه / آیه 71 ).
20 - واجعلوا بیوتکم قبله واقیموا الصلوه وبشر المؤمنین ( سوره یونس / آیه 87 ).
21 - ربنا لیقیموا الصلوه فاجعل افئده من الناس تهوی الیهم ( سوره ابراهیم /آیه 37 ).
22 - رب اجعلنی مقیم الصلوه ومن ذریتی ( سوره ابراهیم / آیه 40 ).
23 - .اقم الصلوه لدلوک الشمس الی غسق الیلل ....(سوره اسرائ / آیه 78 ) واوصانی بالصلوه والزکوه مادمت حیاً ( سوره مریم / آیه 31 ) .
24 - وکان یأمر اهله بالصلوه والزکوه وکان عند ربه مرضیا ( سوره مریم / ایه 55 ).
25 - فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوه و اتبعوا الشهوات ( سوره مریم / آیه 59 ).
26 - اننی انا الله لا اله الا انا فاعبدنی واقم الصلوه لذکری ( سوره طه /آیه 14).
27 - یا ایها المزمل ....واذکر اسم ربک وتبتل الیه تبتیلاً ( سوره مزمل / آیه 1تا9 ) وامر اهلک بالصلوه واصطبر علیها ( سوره طه /آیه 132 ) .
28 - وجعلنا هم ائمه یهدون بامرنا واوحینا الیهم فعل الخیرات واقام الصلوه وایتائ الزکوه....( سوره انبیائ / آیه 73).
29 - والصابرین علی ما اصابهم والمقیمی الصلوه ( سوره حج / آیه 35 ).
30 - الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلوه واتوا الزکوه وامروا بالمعروف ونهوا عن المنکر ولله عاقبه الامور ( سوره حج / آیه 41 ).
31- فاقیموا الصلوه و آتوا الزکوه واعتصموا بالله هومولیکم.....( سوره حج / آیه41 ).
32 - .رجال لا تلهیهم تجاره ولا بیع عن ذکرالله واقام الصلوه (سوره نور آیه 24 ).
33 - واقیموالصلوه وآتوا الزکوه واطیعوا الرسول ...( سوره نور/ آیه 56 ) .
34 - اتل ما اوحی الیک من الکتاب واقم الصلوه... ( سوره عنکبوت / آیه 45 ) .
35 - ان الصلوه تنهی عن الفحشاء والمنکر ( سوره عنکبوت / آیه 45 ) .
36 - منیبین الیه واتقوه واقیموا الصلوه ولا تکونوا من المشرکین ( سوره لقمان / آیه 31).
37 - اقم الصلوه وامر بالمعروف وانه عن المنکر ( سوره لقمان /آیه 31 ).
38 - واقمن الصلوه وآتین الزکوه واطعن الله ورسوله ( سوره فاطر /آیه 33 ).
39 - تنذر الذین یخشون ربهم بالغیب واقاموالصلوه ( سوره فاطر /آیه 18) .
40- ان الذین یتلون الکتاب الله واقاموا الصلوه ( سوره فاطر / آیه 29 ).
41- .والذین استجابوا لربهم واقاموا الصلوه ( سوره شوری/ آیه 38 ) .
42- . اذا نودی للصلوه من یوم الجمعه فاسعوا الی ذکرالله ( سوره جمعه/ آیه9 ) .
43- فاذ قضیت الصلوه فانتشروا فی الارض .... وذکروالله کثیرا ( سوره جمعه / آیه 10 ).
44- واقیمو الصلوه واتوا الزکوه واقر ضواا الله قرضاً حسناً ( سوره مزمل / آیه 73).
45-. الا بذکرالله تطمئن القلوب ( سوره رعد / آیه 18 ).
46 -.وصل علیهم ان صلوتک سکن لهم ( سوره توبه / ایه 103 ).
47 - قالوا یا شعیب اصلوتک تأمرک ان نترک مایعبد آباؤنا...( سوره هود / آیه 87 ).
48- وهم علی صلوتهم یحافظون ( سوره انعام /آیه 92 ).
49- قدافلح المؤمنون ، فی صلوتهم خاشعون ( سوره مومنون / آیه 1و2 ).
50- فویل للمصلین ، الذینهم عن صلوتهم ساهون، الذینهم یرآؤن ( سوره ماعون / آیه 5و6و7 ).
51- ویمنعون الماعون ( سوره ماعون / آیه 8 ).
52- قالو الم نک من المصلین ولم نک نطعم المسکین ( سوره مدثر /آیه 43و44 ).
53- کل قدعلم صلاته وتسبیحه ( سوره نور / آیه 41 ).
54- ماسلککم فی سقر ( سوره مدثر / آیه 41 ).
55- یتجنبها الاشقی الذی یصلی النار الکبری ( سوره الاعلی/ آیه 12 ).
56- یانارکونی برداً وسلاماً علی ابراهیم ( سوره انبیاء / آیه 69 ).
57- انعام / 162.
58- واتخذوا من مقام ابراهیم مصلی ( سوره بقره / آیه 125 ) .
نوع مقاله:
نظرات شما عزیزان: